Haig, M., 2021. Μεσάνυχτα στη Βιβλιοθήκη. Αθήνα: Ψυχογιός.
Το πιο πολυσυζητημένο βιβλίο σε social media έφτασε επιτελους στα χέρια μου και ήμουν ενθουσιασμένη -αν και είχα κάποιες επιφυλάξεις γιατί δεν εμπιστεύομαι τα δημοφιλή βιβλία. Ένα έχω να σας πω, πριν μπούμε στην κριτική, οτιδήποτε έχετε ακούσει για το βιβλίο «Μεσάνυχτα στη βιβλιοθήκη» είναι λίγο πολύ λίγο, αυτό το βιβλίο απλά είναι ότι πιο όμορφο και συγκλονιστικό έχω διαβάσει στην ζωή μου.
(Για την περιγραφή του βιβλίου πατήστε εδώ.)
Humans are fundamentally limited, generalising creatures, living on auto-pilot, who straighten out curved streets in their minds, which explains why they get lost all the time.
–Matt Haig, The Midnight Library
Η πλοκή του βιβλίου βασίζεται στην ιδέα της ύπαρξης μιας βιβλιοθήκης μεταξύ της ζωής και του θανάτου στην οποία υπάρχουν, σε μορφή βιβλίων, όλες οι ζωές που θα μπορούσαμε να ζήσουμε εάν είχαμε κάνει άλλες επιλογές. Σε αυτήν την βιβλιοθήκη καταλήγει η Νόρα (η πρωταγωνίστρια του βιβλίου) μετά την προσπάθειας της να αυτοκτονήσει. Τώρα στη Νόρα δίνεται η πιο σημαντική ευκαιρία της ζωής της: να συνεχίσει να ζει. Αυτή η ευκαιρία έρχεται με την μορφή της επιλογής μια ζωής που θα είναι όσο πιο κοντά γίνεται στην καλύτερη ζωή που είχε στο μυαλό της. Έτσι θα της δοθεί η ευκαιρία να ζήσει εκατοντάδες παραλλαγές της ζωής της, ανάλογα με τις επιλογές που έχει μετανιώσει, μέχρι να επιλέξει αυτή που της αρέσει.
Γενικά το βιβλίο παίζει αρκετά με την θεωρία των πιθανοτήτων και των επιλογών.
Καταρχάς να πω ότι αυτό το βιβλίο σχεδόν το καταβρόχθησα μέσα σε λίγες μέρες γιατί ήταν τόσο εύκολο να το διαβάζεις. Ένα, όμως, από τα πράγματα που το κάνουν τόσο εύκολο να το διαβάσεις είναι το γεγονός ότι η πλοκή δεν έτρεχε με μεγάλες ταχύτητες ούτε όμως ήταν αργή. Σου έδινε ακριβώς όσο χρειαζόσουν για να προχωρήσεις στην επόμενη σελίδα και στην επόμενη σελίδα και στην επόμενη σελίδα.
Ταυτόχρονα, όμως, και το ίδιο θέμα που πραγματεύεται, ακόμα και εάν θεωρείτε βαρύ, το διαχειριζόταν τόσο λεπτεπίλεπτα που δεν μπούκωνες με συναίσθημα ούτε όμως δεχόσουν κουβάδες πάγου ώστε να γίνει αδιάφορο. Σε πήγαινε ο συγγραφέας ακριβώς εκεί που σε ήθελε και σου έδινε ακριβώς το συναίσθημα που έπρεπε να νιώσεις. Αυτό επιτυγχανόταν με πληθώρα εικόνων και παρομοιώσεων, καθώς και με μια πιο λυρική χρήση της γλώσσας. Το συναίσθημα έρχεται εύκολα και είναι ζωντανό όχι τεχνητό. Απλά μπαίνεις στα παπούτσια της Νόρα σαν αυτό το βιβλίο να σου δίνει την δυνατότητα να ζήσεις τη δικιά της ζωή και απλά δεν θέλεις να σταματήσεις να το διαβάζεις.
Η Νόρα αποτελεί μια κοπέλα που μπορούσε να ήταν ο καθένας από εμάς. Ο συγγραφέας δεν προσπάθησε να την κάνει υπερβολική για να νιώσεις ότι η κατάθλιψη, η στεναχώρια, η μετάνοια ή η απογοήτευση είναι κάτι εκτός της ζωής. Αντίθετα την έφτιαξε τόσο ρεαλιστική και πραγματική που ένιωθες συνδεδεμένος μαζί της, ένιωθες ότι θα μπορούσε να είναι η φίλη σου ή η αδερφή σου ή η μητέρα σου ή ακόμα και εσύ ο ίδιος. Και δεν σου την παρουσίαζε έτσι ώστε να νιώθεις ότι τα συναισθήματα της ήταν κάτι αφύσικο και δεν έπρεπε να νιώθει έτσι, ώστε στο τέλος να περιμένεις ως δια μαγείας να «γιατρευτεί», αλλά σε έκανε να νιώθεις ότι υπάρχει μια ελπίδα να συμφιλιωθεί με αυτά τα συναισθήματα και να οδηγηθεί, με φυσικό τρόπο, σε αυτό που λέμε «λύτρωση», δηλαδή στο να βρεί ψυχολόγο, μια θεραπεία και να τα αντιμετωπίσει, όπως όλοι μας θα κάναμε έτσι κι αλλιώς. Δεν υπάρχει πουθενά μέσα στο βιβλίο ένα μαγικό φίλτρο που στο τέλος θα τα έκανε όλα καλά.
Αυτό που παρατήρησα (και θα μπορούσες να πεις ότι αποτελεί την ειρωνία του βιβλίου) είναι ότι η Νόρα σε όλο το βιβλίο προσπαθεί να μας αποδείξει ότι κανένας δεν την χρειάζεται -για αυτό και δεν αξίζει να ζει- ενώ ταυτόχρονα το βιβλίο είναι έτσι γραμμένο ώστε χωρίς εκείνη δεν θα μπορούσε καθόλου να στηθεί. Τώρα θα μου πείτε «Ναι Ερατώ λογικό αυτό, μιας και είναι η πρωταγωνίστρια του βιβλίου άρα και η έμπνευση για να γραφεί». Ναι το ξέρω και το καταλαβαίνω, αλλά αποτέλεσε μια ικανοποίηση εκ μέρους μου (δεν ξέρω εάν η λέξη «ικανοποίηση» είναι η σωστή λέξη, αλλά θα την χρησιμοποιήσουμε γιατί δεν μου έρχεται κάποια καλύτερη) να λέω δυνατά «Νόρα χωρίς εσένα δεν θα υπήρχε αυτό το βιβλίο», χωρίς εσένα δεν θα έβρισκα τον λόγο να αρχίσω να προσπαθώ να ζω και όχι απλά να υπάρχω. Μου έφερνε μια ζεστασία να μπορώ να το πω δυνατά ότι χρειαζόμουν την ιστορία της για να νιώσω ότι και εγώ κάπου και σε κάποιον είμαι σημαντική. Δεν ξέρω εάν καταλαβαίνεται ακριβώς τι εννοώ.
Ολοκληρόνωντας, αυτό το βιβλίο αποτέλεσε ένα χαστούκι για εμένα. Η Νόρα βγήκε, ας πούμε, και με ταρακούνησε. Πρώτη φορά θα μπορούσα να πω ότι όντως ένα βιβλίο με έκανε να σκεφτώ την ζωή μου, να σκεφτώ εμένα σαν άτομο, να με κάνει να αλλάξω πράγματα, να προσπαθήσω να γίνω καλύτερη. Εάν κάποτε με ρώταγαν ποιο βιβλίο μου άλλαξε την ζωή, δεν θα μπορούσα να βρω τις λέξεις να απαντήσω, μπορεί κιόλας να έλεγα ψέματα για κάποιο βιβλίο απλά για να φανώ έξυπνη και καλλιεργημένη. Εάν, όμως, με ρωτήσεις τώρα ποιο βιβλίο θεωρώ ότι μου άλλαξε την ζωή, θα σου απαντήσω με την μεγαλύτερη ειλικρίνεια που με διακατέχει ότι είναι το «Μεσάνυχτα στη βιβλιοθήκη». Απλά με συγκλόνησε.
“If you aim to be something you are not, you will always fail. Aim to be you. Aim to look and act and think like you. Aim to be the truest version of you. Embrace that you-ness. Endorse it. Love it. Work hard at it. And don’t give a second thought when people mock it or ridicule it. Most gossip is envy in disguise.”
― Matt Haig, The Midnight Library
Αυτή, λοιπόν, ήταν η άποψη μου για το βιβλίο «Μεσάνυχτα στη Βιβλιοθήκη» του Matt Haig και σε αυτό το σημείο να ευχαριστήσω τις εκδόσεις Ψυχογιός που μου διέθεσαν ένα αντίτυπο.
Τα λέμε την επόμενη φορά αγαπημένα μου βιβλιογατάκια με πολύ διάβασμα, άγχος και βότκα.
bookitocat.com 