#booktalk: Το χαμόγελο της Τζοκόντας

Φιλίππου, Φ. (2011). Το χαμόγελο της Τζοκόντας. Αθήνα: Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη Α. Ε.
Pages: 332
ISBN: 978-960-503-009-4

(/*3*)/\(*ε*\)

Μες στης βδομάδας το άθλιο πορνό,
η Κυριακή είναι η χειρότερη μου μέρα.
-Αδερφοί Κατσιμίχα, «Τις Κυριακές από παιδί της σιχαινόμουν»

Hello people of Earth and beyond!

#readathon18: Ένα αστυνομικό μυθιστόρημα (που δεν είναι Σκανδιναβού συγγραφέα)

Βιβλίο Δεύτερο, στον μαραθώνιο αστυνομικής λογοτεχνίας που δημιούργησα για το tbr του Μαΐου, αποτελεί «Το χαμόγελο της Τζοκόντας» του Φίλιππου Φιλίππου. Ο μαραθώνιος ξεκίνησε αρκετά καλά με το πρώτο βιβλίο να τελειώνει την πρώτη μέρα του Μαΐου και να αφήνει χώρο για τα υπόλοιπα, αλλά και το δεύτερο να μου παίρνει μόνο 8 μέρες να το τελειώσω. Είμαι αισιόδοξη για αυτόν τον μαραθώνιο.

Πριν ξεκινήσω να μιλάω για το βιβλίο έχω να πω μόνο μια λέξη: Ικανοποιητικό!

Αθήνα, τέλη της δεκαετίας του ’80, λίγο πριν από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου που άλλαξε την εικόνα της Ευρώπης και του κόσμου. Ο Φιλίππου μας παρουσιάζει μια εποχή εθνική μελαγχολίας λόγω των σκανδάλων αλλά και εθνικής υπερηφάνειας χάρη στις επιτυχίες της εθνικής ομάδας μπάσκετ. Πρωταγωνιστής της ιστορίας μας είναι ο δημοσιογράφος Τηλέμαχος Λεοντάρης ο οποίος μαζί με την κοπέλα του πηγαίνει στην παρουσίαση βιβλίου ενός συγγραφέα. Στην εκδήλωση πεθαίνει αιφνίδια ο καθηγητής Πατρίκιος, υποψήφιος δήμαρχος γλυφάδας και επίλεκτο μέλος της αθηναϊκής κοινωνίας. Ο θάνατος του φαίνεται φυσιολογικό αλλά, ρίχνοντας του ψύλλους στα αυτιά, ο Τηλέμαχος υποψιάζεται πως πρόκειται για δολοφονία. Έτσι ξεκινάει η ιστορία με τον Τηλέμαχο να χρησιμοποιεί το δημοσιογραφικό του δαιμόνιο για να εξιχνιάσει αυτήν την υπόθεση ακόμα και αν όλοι του λένε ότι είναι παράλογος.

«Το χαμόγελο της Τζοκόντας» ήταν ένα πολύ ευχάριστο βιβλίο. Σου έδινε μια ιστορία χωρίς υπερβολές και σε άφηνε να τρως τα σωθικά σου ψάχνοντας ποιος είναι ο δολοφόνος. Με την μαεστρία του ο Φιλίππου από κάποια στιγμή και έπειτα σε κάνει να πιστεύεις ότι όντως δεν έχει γίνει φόνος και ότι όλη η έρευνα, στην οποία είσαι θεατής, γίνεται για το τίποτα. Τα στοιχεία που σου δίνει είναι μηδαμινά έως και τίποτα και εσύ προσπαθεί να βρεις τι γίνεται.

Ο Τηλέμαχος Λεοντάρης δεν είναι ένας ντετέκτιβ, είναι ένας απλός δημοσιογράφος. Δεν έχει την αστυνομική διαίσθηση ούτε τα κατάλληλα επιχειρήματα και θα μπορούσα να θέσω την ανάμειξη του στην ιστορία ως «bullshitting my way out of this», δηλαδή απλά κάνει ότι του κατέβει και ελπίζει να βγει σωστό. Για αυτό το λόγο δεν σου παρουσιάζεται αστυνομικά η υπόθεση. Δεν έχει τον ντετέκτιβ-αστυνόμος που θα παρατηρήσει κάποια πράγματα και θα σου εξηγήσει τα στοιχεία ώστε να μπορείς να κάνεις την δική σου έρευνα. Με λίγα λόγια, όταν έμαθε ο Τηλέμαχος τον δολοφόνο τον έμαθα κι εγώ και μέχρι τότε δεν είχα καμιά απολύτως ιδέα.

Το βιβλίο στέκεται περισσότερο στα συναισθήματα του πρωταγωνιστή και σε αυτά που περνάει, καθώς και στην σαπίλα (τουλάχιστον για τον Τηλέμαχο) της πρωτεύουσας. Αποτελεί περισσότερο σκιαγράφηση της Αθήνας στα τέλη του ’80 και όχι ένα αστυνομικό βιβλίο.

«Αυτή ακριβώς η περιπλάνηση στις πιο διαφορετικές γειτονιές της σημερινής Αθήνας είναι το σημαντικότερο προσόν του μυθιστορήματος του Φίλιππου Φιλίππου Το χαμόγελο της Τζοκόντα. Είναι το δεύτερο μυθιστόρημα του Φιλίππου που προσπαθεί ολοφάνερα ν’αναβιώσει την παράδοση του Γιάννη Μαρή.»
-Δημοσθένης Κούρτοβικ, κριτικός λογοτεχνίας

Στον πρόλογο του βιβλίου αναφέρει κάτι πολύ ενδιαφέρον:

«Ένα από τα ενδιαφέροντα στοιχεία του μυθιστορήματος είναι τα ονοματεπώνυμα των προσώπων του. Ο Φιλίππου επιλέγει για τους ήρωες του ονόματα υπαρκτών ανθρώπων από τον χώρο της λογοτεχνίας, και ειδικότερα της ποίησης. (…) Ωστόσο, στο μυθιστόρημα (…) υπάρχουν στίχοι τραγουδιών: του Μάνου Χατζηδάκι από την Πορνογραφία και των αδερφών Κατσιμίχα από τα Ζεστά ποτά. Επίσης, ο αναγνώστης θα συναντήσει στις σελίδες του βιβλίου τίτλους τραγουδιών από τον δίσκο Το χαμόγελο της Τζοκόντας του Χατζηδάκι, ως μια ευθεία δήλωση του συγγραφέα για την αναφορά που κάνει ο τίτλος του βιβλίου του.»
-Ελένη Κεχαγιόγλου

Γενικά μου αρέσει πάρα πολύ να διαβάζω για ήρωες που υποκύπτουν στα πάθη τους ή που βλέπουν πιο μελαγχολικά την ζωή. Όσο πιο παρακμιακή η κοινωνία του βιβλίου τόσο πιο πολύ την λατρεύω. Αυτό το βιβλίο το λάτρεψα γιατί δεν δείχνει τα καλά της πρωτεύουσας αλλά δείχνει την άλλη πλευρά. Δείχνει άτομα τα οποία ασχολούνται μόνο με τον αθλητισμό σαν να μην υπάρχει κάτι άλλο στον κόσμο. Δείχνει τις εφημερίδες που δημιουργούν ιστορίες από το τίποτα. Δείχνει χαρακτήρες που υποκύπτουν στα πάθη του. Και στην μέση όλων είναι ο πρωταγωνιστής που απλά προσπαθεί να ισορροπήσει την ζωή του.

Να πω την αλήθεια από ένα σημείο και έπειτα με ενδιέφερε περισσότερο το τι θα γινόταν με την Ζαχαρούλα, την γκόμενα του, παρά άμα βρει τον δολοφόνο. Κυριολεκτικά ήθελα να δω την προσωπική του ζωή να εξελίσσεται και όχι η πλοκή του βιβλίου. Δεν είχα πλέον ενδιαφέρον στο τι θα γινόταν, καθώς στο περιέπλεκε τόσο πολύ χωρίς να σε αφήνει λίγο να νιώσεις ότι το βρίσκεις. Τα 3 αστέρια είναι κυρίως 2,5 να ξέρετε, ακριβώς για αυτόν το λόγο. Δεν ένιωθα ότι διάβαζα αστυνομικό και η αγωνία που μου υποσχόταν στο οπισθόφυλλο ήταν κυρίως στα γκομενικά του και άμα πρόκειται να δεχθεί κάποιος να τον βοηθήσει. Φανταστείτε ότι ενώ έπιασε, κατά τύχη, τον δολοφόνο, τον ηθικό αυτουργό τον έμαθε από τις εφημερίδες και τον λόγο επειδή τον πήρε κάποιος τηλέφωνο και πήγε προς τα εκεί η συζήτηση.

Λάτρεψα τον τρόπο γραφής και λάτρεψα την ηθογράφηση αλλά δεν ήταν ούτε καν βιβλίο μυστηρίου. Το μυστήριο υπήρχε ναι αλλά ήταν απλά το background. Βέβαια, αξίζει να το διαβάσει κανείς γιατί ο Φιλίππου απλά είναι καλλιτέχνης.

9 Μαΐου και τέλειωσε το δεύτερο βιβλίο του Μαραθώνα μας. Πάμε στο τρίτο και τρελαίνομαι. Εσάς πως πάει ο αναγνωστικός σας Μάιος?

Μέχρι την επόμενη φορά σας φιλώ.

Tootles!